حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ در هر کاری مشخص کردن هدف اولیه و بعد برنامهریزی برای رسیدن به آن هدف، حرف اول را میزند. شناخت نیازها و تشخیص منابع موجود برای رفع آنها نیز از اولین کارهایی است که ذهن ما برای رسیدن به هدفهایمان انجام میدهد. برای هر مسلمانی این مسئله پیش آمده است که چگونه قرآن کریم را بخوانم و به فهم آن برسم. امروز چند راهکار ساده برای خواندن قرآن مجید و در ادامه، چند ترجمه روان از کتاب خدا را به شما معرفی میکنیم.
هر شخصی دارای مشغولیتهای خاص خودش است. فرض کنید شما یک مادر کارمند هستید و دو فرزند هم دارید، اما میخواهید به خواندن مداوم قرآن مجید نیز ادامه دهید. هدفهای خود را خرد کنید و بر روی کاغذ بیاورید. یک دوره یکماهه برای روانخوانی، یک دوره سهماهه برای تدبر در قرآن و... تعیین کنید. بسته به هدفتان، هم کلاسهای حضوری و آنلاین فراوان در مشهد وجود دارد و هم اینکه میتوانید از نرمافزارهای تلفنهمراه استفاده کنید.
هرکاری در آغاز میتواند سخت باشد. برای اینکه به هر کار جدیدی عادت کنید، معمولا بین دو تا سه ماه زمان، نیاز است. خسته نشوید و زمانهای روزتان را به قسمتهای مختلف تقسیم کنید و برای خواندن و نوشتن قرآن کریم از یک ربع در روز شروع کنید و هر روز دقایقی به آن اضافه کنید؛ مثلا مهمترین اصل در حفظ قرآن کریم، صبر و توکل است. با انگیزه، مسیر را طی کنید و مطمئن باشید که این کار خیر و پرفضیلت شما از جانب خداوند بیجواب نمیماند و خداوند متعال، مسیر را برایتان هموار میکند.
برای بسیاری از افراد که به زبان عربی مسلط نیستند، طرز خواندن و قرائت قرآن کریم، یک دغدغه است. برای شما راهکاری ساده بهمنظور یادگیری تلفظ درست کلمات در قرآن وجود دارد و آن، گوش سپردن به صدای قاریان خوب است. با یک جستوجو در فضای مجازی میتوانید به صدای قاریان خوبی مثل استاد پرهیزگار و دیگر قاریان مطرح کشورمان دسترسی پیدا کنید؛ البته مجموعه سیدی و دیگر اقسام محصولات فرهنگی مربوطبه قرآن کریم نیز در بسیاری از کتابفروشیها و مراکز فرهنگی مشهد دردسترس شماست. بعد از مأنوس شدن گوش شما به لحن و تلفظ درست کلمات، میتوانید برای خود معلمی نیز انتخاب کنید. در بسیاری از مساجد بهخصوص در فصل تابستان، این فرصت برای شما فراهم است.
تا شما به یک نسخه از ترجمه قرآن کریم مسلط نشدهاید، یعنی در هر آیه با معنای کلی آن آیه و معنای کلمهبهکلمه آن آشنا نشدهاید، بهتر است بهسراغ دیگر ترجمههای قرآن کریم نروید. حس آشنا و انس با نسخه انتخابی خود، هم برایتان شیرین است و هم موجب میشود با عبارتهای آن و نحوه ترجمه مترجم در کل قرآن مجید آشنا شوید.
درکنار اینها باید توجه کنید که قرآنآموز، به خطوط قرآنی نگاه میکند و آنها را به خاطر میسپارد. شکل و ترکیب چاپی این خطوط در یک نسخه با نسخه دیگر متفاوت است. تصویری که فرد میبیند، در ذهن او مینشیند. تغییر این تصویر در ذهن، باعث اغتشاش و برهمخوردگی میشود، پس داشتن یک نسخه واحد به شما کمک میکند مفاهیم موجود در هر آیه و سوره در ذهنتان ماندگار شود. وقتی با یک نسخه مأنوس و همدم شوید و ملکه ذهنتان شود، با خواندن هر آیه و سوره بعد از آن، میتوانید به دنیای انواع ترجمه و تفسیر وارد شوید.
ساده و صمیمی باشید. برای برگزاری یک دوره قرآنی در منزل خود، به چند جلد قرآن کریم -که البته افراد میتوانند نسخههای قرآنی خود را همراه بیاورند- و یک پذیرایی ساده اکتفا کنید. خواندن قرآن بهصورت نوبتی و دورهمی، باعث میشود در ترویج این امر خداپسندانه، اجر و ثواب بسیار زیادی کسب کنید و همچنین میتوانید به اشتباهات خود در خوانش و درک مفهوم آیات و سورهها پی ببرید. این امر نهتنها باعث میشود دریچه جدیدی از فهم به روی شما گشوده شود، بلکه با جمع کردن مؤمنان و اقوام به دورهم، سنت صلهرحم و معاشرتهای سالم را نیز برای خود احیا کردهاید.
یکی دیگر از مسائلی که در تداوم خوانش قرآن به شما کمک میکند، درک تناسب موجود بین اصطلاحات و مفاهیم قرآن است. شما نمیتوانید بدون شناخت آیات و داشتن آگاهی لازم درباره آنها، حافظ، قاری یا حتی یک خواننده ساده باشید.
روایت است که روزی فردی در بیابان آیه «والسارق والسارقه فاقطعو ایدیهما جزاء بنا کسبا نکالا منا...» را تلاوت میکرد و آیه را با عبارت «وا... غفور رحیم» به پایان میرساند. شخص دیگری که نزدیک این فرد بود، به او گفت تو آیه را اشتباه تلاوت میکنی؛ زیرا آغاز و پایان آیه با یکدیگر تناسب ندارد.
چگونه خداوند هم از کیفر و عقوبت سخن میگوید و هم خودش را غفور و رحیم مینامد؟ پایان این آیه، عبارت «وا... عزیزحکیم» است. این فرد اشتباه طرف مقابل را درست تشخیص داده بود. باتوجهبه مثال فوق، مشخص میشود که شناخت تناسب میان اصطلاحات قرآن و مفاهیم موجود در آن، تا چه اندازه میتواند در افزایش مهارت تشخیص اشتباهات و پیشرفت شما مؤثر باشد.
از میان ترجمههای مختلف امروزی که به وقتشمار از سی عدد بیشتر هستند، میتوان به ترجمه محتوابهمحتوای آیتا... العظمی ناصر مکارمشیرازی و همچنین ترجمه طاهره صفارزاده که ترجمهای فارسی و انگلیسی با نثری روان و با رعایت اصول دستور زبان فارسی است، اشاره کرد؛ البته این ترجمه متمایل به ترجمه آزاد، همراه با توضیحات تفسیری داخل قلاب و پانوشت است. برای ارزیابی برخی ترجمهها و مقایسه آنها با یکدیگر، به کتاب «بررسی ترجمههای امروزین فارسی قرآن کریم»، اثر بهاءالدین خرمشاهی، رجوع کنید.
اسفراینی در کتاب «تاجالتراجم» و سرخسی در کتاب خود، «المبسوط»، نوشتهاند: فارسها به سلمان فارسی نامه نوشتند که سوره حمد را برایشان به فارسی ترجمه کند. اما برخی، در درستی این اتفاق تردید کردهاند. بههرحال کوشش فارسیزبانان در ترجمه و تألیف این ترجمهها، بسیار زیاد بوده است؛ بهعنوان مثال در ترجمه تفسیر طبری، ترجمه کاملی از قرآن آمده است. از دیگر نمونهها میتوان به کتاب «معانی کتابا... تعالی و تفسیر المنیر» که در غزنی افغانستان در اوایل سده (هجریقمری) نوشته شده است، نیز اشاره کرد. حدود ترجمههای کهن موجود از بیست اثر بیشتر است.
این نوع از ترجمههای قرآن کریم، بسیار جالب و زیبا هستند. شاعران و ادیبان فارسیزبان، ترجمه قرآن کریم را به شعر سرودهاند. ترجمه امینیان از نمونههای موفق این سبک از ترجمه است. این اثر را در سال ۱۳۸۴ انتشارات اسوه، چاپ و منتشر کرده است.